Η νίκη είναι ο εχθρός της επιτυχίας

Συνέντευξη με τον Αναστάση Τζούμπα

Σήμερα έχουμε τη χαρά να φιλοξενήσουμε στη στήλη μας τον ‘σημαιοφόρο’ της ελληνικής ομάδας που πήρε τη 2η θέση στην Ολυμπιάδα της Μάλτας το 1994 και μέλος του συλλόγου μας, τον Αναστάση Τζούμπα. Για τους νεότερους που ενδεχομένως δεν τον γνωρίζουν, μερικές από τις επιτυχίες του Αναστάση είναι οι παρακάτω:
Ο μικρότερος ομοσπονδιακός μαιτρ που κατέκτησε τον τίτλο στην Ελλάδα(σε ηλικία 12 ετών).
Σε ηλικία 12 ετών πρωταθλητής Ελλάδας έως 16 ετών.Σε ηλικία 16 ετών πρωταθλητής Ελλάδας έως 20 ετών.
Χρυσό μετάλλιο σε Βαλκανικούς αγώνες με την εθνική νέων.
Αργυρό μετάλλιο σε Ολυμπιακούς με την εθνική παίδων (1η σκακιέρα)
Χάλκινο μετάλλιο στο παγκόσμιο ατομικό πρωτάθλημα παίδων (ισοβαθμία στη 1η θέση)
Χάλκινο μετάλλιο στο πανευρωπαϊκό ατομικό πρωτάθλημα παίδων
Κάτοχος των τίτλων του Εθνικού Μαιτρ και FIDE Master.

Με αφορμή την πιλοτική λειτουργία του καινοτόμου προγράμματος τηλεκπαίδευσης από τον Αναστάση στο Σκακιστικό Όμιλο Ικαρίας και στο Φάρο Βαρβασίου Χίου, μου γεννήθηκε η ιδέα να του ζητήσω να μου παραχωρήσειμια συνέντευξη, την πρώτη μετά από πολλά χρόνια. Με μεγάλη μου χαρά σας παραθέτω αυτούσιο το κείμενο.

18 Ιουλίου 1990 - Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Παίδων κάτω των 12 ετών, Fond Du Lac, Wisconsin, ΗΠΑ. Στον 7^ο γύρο ο Αναστάσης αντιμετωπίζει τον Ρώσο Boris Avrukh (χρυσό μετάλλιο). Στο βάθος διακρίνεται η Judit Polgar και πίσω από τον Αναστάση, με κίτρινη μπλούζα ο Peter Leko.

Αναστάση, σε ευχαριστώ που είσαι κοντά μας και είμαι πολύ χαρούμενος που μετά από τόσο καιρό, άρχισες να ασχολείσαι πάλι με το σκάκι.
Εγώ σας ευχαριστώ για τη τιμή της φιλοξενίας. Η αλήθεια είναι ότι ποτέ δεν σταμάτησα να ασχολούμαι με το σκάκι, απλά σταμάτησα να συμμετέχω σε επίσημες διοργανώσεις.

Έχεις πολύ καιρό που σταμάτησες το αγωνιστικό σκάκι. Τι είναι αυτό που σου έχει λείψει περισσότερο;
Η αίσθηση της ολοκληρωτικής συγκέντρωσης και έντασης που νιώθεις όταν έχεις βρει έναν όμορφο συνδυασμό και μετράς υπό πίεση χρόνου.

Αλήθεια, πώς ξεκίνησες να ασχολείσαι συστηματικά με το σκάκι;
Οι γονείς μου διαπίστωσαν ότι είχα ταλέντο από μικρός. Με προέτρεψαν να πηγαίνω στο σύλλογο να παρακολουθώ τις προπονήσεις και τα Σαββατοκύριακα πηγαίναμε σε αγώνες μπλιτς. Όταν βγήκα πρώτος σε σχολικούς αγώνες άρχισε να μου αρέσει να διαβάζω βιβλία για να μάθω πως παίζουν οι μεγάλοι παίκτες. Οι γονείς μου, βλέποντας το ενδιαφέρον μου, άρχισαν να με πηγαίνουν μια φορά την εβδομάδα για ατομικές προπονήσεις και έτσι ξεκίνησε αυτό το όμορφο ταξίδι.

Πώς επηρέασε το σκάκι τις επιδόσεις σου στο σχολείο;
Όπως συμβαίνει με τους περισσότερους σκακιστές, το σκάκι βελτιώνει σημαντικά τις επιδόσεις στις θετικές επιστήμες και κυρίως στα μαθηματικά. Ο λόγος είναι ότι τα μαθηματικά και το σκάκι βασίζονται και τα δύο στη συνδυαστική σκέψη.

Είχες ελεύθερο χρόνο για να ασχοληθείς και με άλλα πράγματα;
Ναι, από μικρός είχα πολλές ασχολίες. Έπαιζα συχνά ποδόσφαιρο, έκανα skate board (στο πρώτο παγκόσμιο πρωτάθλημα στις ΗΠΑ πήγα με σπασμένο χέρι λόγω πτώσης από το skate board), ασχολήθηκα χρόνια με τη μουσική και έκανα πολλές ώρες την ημέρα ποδήλατο.

Ποια ήταν η πιο σημαντική για εσένα στιγμή στη σκακιστική σου πορεία;
Τα σεμινάρια στη Μόσχα με τον Vasily Smyslov. Εκεί, αν και ήδη ήμουν μαιτρ και μέλος της εθνικής ανδρών, διαπίστωσα τη πραγματική φύση του σκακιού και του αθλητισμού γενικότερα. Έμαθα ότι η επιτυχία σε οτιδήποτε κάνεις εξαρτάται πρωτίστως από την ψυχολογία σου και δευτερευόντως από την τεχνική κατάρτισή σου. Αν πιστέψεις κάτι μπορείς να το καταφέρεις. Νομίζω αυτό το ήξερε πολύ καλά και ο Ότο Ρεχάγκελ και το μετέδωσε επιτυχώς στους παίκτες της εθνικής μας ομάδας ποδοσφαίρου το 2004.

Μπορεί μια ήττα να είναι πιο σημαντική από μια νίκη;
Η νίκη είναι ο εχθρός της επιτυχίας. Πάντα μια ήττα μας παρακινεί να αναλύσουμε τα λάθη μας και να βελτιωθούμε. Μετά από μια νίκη οι περισσότεροι νομίζουν ότι κέρδισαν επειδή δεν έκαναν λάθη. Άλλωστε, σημασία έχει η παρτίδα, το ταξίδι, και όχι το αποτέλεσμα. Ο σκοπός απλώς είναι το κίνητρο για το ταξίδι και τίποτα παραπάνω.

Τι θα συμβούλευες τους νέους σκακιστές που θέλουν να βελτιώσουν την τεχνική τους στο σκάκι;
Να κοιμούνται καλά, να μάθουν να αναπνέουν σωστά, να περιορίσουν τα χημικά και τα συντηρητικά σε ότι τρώνε και πίνουν, να μη διαβάζουν στον υπολογιστή αλλά στη σκακιέρα, να διαβάσουν συστηματικά και με υπομονή φινάλε και να επιδιώκουν να παίζουν με καλύτερους παίκτες αδιαφορώντας για το elo τους.

Πότε αποφάσισες να σταματήσεις το αγωνιστικό σκάκι και για ποιο λόγο;
Έχοντας διακριθεί σε πανελλήνια πρωταθλήματα, βαλκανιάδα, πανευρωπαϊκό πρωτάθλημα, παγκόσμιο πρωτάθλημα, ολυμπιακούς αγώνες, κάποια μέρα αναρωτήθηκα για ποιο λόγο τα έκανα όλα αυτά και ποιος ήταν ο στόχος μου από εκεί και πέρα. Και συνειδητοποίησα ότι στη πορεία για να γίνει κάποιος πρωταθλητής μαθαίνει πολλά για να τα εφαρμόσει στην υπόλοιπη ζωή του αλλά εάν προσπαθήσει να διατηρηθεί στη κορυφή μάλλον φθείρεται περισσότερο παρά βελτιώνεται. Η φύση διδάσκει ότι όλα πρέπει να κάνουν το κύκλο τους για να μη φθαρούν. Έτσι, αποφάσισα να βάλω νέους στόχους και να σταματήσω το αγωνιστικό σκάκι. Συνέχισα βέβαια να παίζω με τους φίλους μου και να κάνω προπονήσεις σε παιδιά.

Ποια πιστεύεις ότι είναι τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά ενός προπονητή;
Πολύ βασικό είναι να μπορεί να εμπνέει, να αποτελεί ένα πρότυπο για τους νέους. Επίσης, πρέπει να μπορεί να μεταδώσει την εικόνα του δάσους πριν από την εικόνα του δέντρου. Ο σωστός προπονητής για μένα είναι αυτός που προσεγγίζει το αντικείμενο ολιστικά, δεν φοβάται να πάει κόντρα στο ρεύμα για να υποστηρίξει αυτό που πιστεύει και αγαπάει πραγματικά τη δουλειά του.

Τι θα συμβούλευες τους γονείς;
Να εμφυσήσουν στα παιδιά τους τις αρχές του ευ αγωνίζεσθε, να τα παροτρύνουν να μη φοβούνται την ήττα αλλά να χαίρονται να παίζουν ανεξαρτήτως αποτελέσματος, να μη πιέζουν τα παιδιά τους να εκπληρώσουν τους δικούς τους ανεκπλήρωτους στόχους αλλά να τα αφήνουν να βάζουν δικούς τους στόχους και να αποφύγουν τον πρωταθλητισμό που γίνεται αυτοσκοπός.

Έχεις σχέδια για το μέλλον;
Εδώ και καιρό κάνω έρευνα αναφορικά με την ολιστική συνδυαστική σκέψη και πως αυτή μπορεί να καλλιεργηθεί με σύγχρονα εκπαιδευτικά εργαλεία, όπως για παράδειγμα με συστήματα εικονικής πραγματικότητας, σύγχρονης και ασύγχρονης τηλεκπαίδευσης κλπ. Βρίσκεται ήδη σε δοκιμαστική λειτουργία μια υπηρεσία τηλεκπαίδευσης όπου θα μπορούν να συμμετέχουν ταυτόχρονα σύλλογοι και σχολεία από όλη την Ελλάδα.

Επίδειξη σιμουλτανέ στη πλατεία Χαλανδρίου.

Απονομή μεταλλίων Πανευρωπαϊκού Πρωταθλήματος Παίδων κάτω των 14 ετών, Rimavska Sobota, Σλοβακία, 1992. Θερμός χαιρετισμός με τον Peter Leko.

Με τον Παγκόσμιο Πρωταθλητή Viswanathan Anand

Αντιμετωπίζοντας τον διεκδικητή του παγκοσμίου τίτλου, Nigel Short.